THÔNG TIN VÀ VẤN ĐỀ DÂN CHỦ HOÁ ĐỜI SỐNG XÃ HỘI
Như chúng ta đã biết, vấn đề thông tin là một nhu cầu thiết yếu bên cạnh những nhu cầu khác trong đời sống xã hội như ăn, ở, măc... Bởi, trong mọi hoạt động sống của con người, việc nắm bắt, xử lý thông tin một cách đúng đắn sẽ góp phần định hướng cho hành động, việc làm, đem đến lợi ích cho cá nhân và xã hội (ngoài ý nghĩa giải trí đơn thuần). Điều đó có ý nghĩa trong mọi xã hội, mọi thời đại. Ngày nay, trong một xã hội phát triển với sự bùng nổ thông tin thì nhu cầu cung cấp thông tin càng quan trọng bội phần. Việc cung cấp thông tin, minh bạch thông tin ở một góc độ nhất định còn thể mức độ dân chủ trong đời sống xã hội; nhất là trong vấn đề xây dựng xã hội dân sự, xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa “của dân, do dân và vì dân” mà Đảng, Nhà nước đã và đang lãnh đạo nhân dân ta thực hiện. Thông tin là cơ sở quan trọng để nhân dân thực hiện quyền giám sát, phản biện xã hội.
Trong những năm vừa qua, thực hiện công cuộc đổi mới toàn diện đất nước do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo, việc thông tin cho nhân dân những vấn đề quốc kế, dân sinh đã được Đảng, Nhà nước chú trọng đúng mức. Nhiều vấn đề quan trọng không những được đem ra diễn đàn Quốc hội thảo luận mà còn đưa ra lấy ý kiến rộng rãi trong mọi tầng lớp nhân dân; lắng nghe, tiếp thu với tinh thần cầu thị trước những ý kiến phản biện (như vấn đề mở rộng địa với hành chính và Quy hoạch thủ đô Hà Nội, vấn đề xây dựng đường cao tốc Bắc-Nam, Dự án bô-xít Tây Nguyên...). Thông qua, ý kiến của các nhân sĩ, trí thức và của các tầng lớp xã hội khác, nhà nước đã kịp thời có những điều chỉnh phù hợp, phát huy sức mạnh trí tuệ của nhân dân, làm cho “ý Đảng, lòng dân” hoà làm một, đem đến hiệu quả kinh tế-xã hội.
Những vấn đề trước đây được coi là “vùng cấm”, như công tác đề bạt và kỷ luật cán bộ, thì nay được công khai hoá đã tạo nên sự tin tưởng trong nhân dân. Thông báo Kết luận của Uỷ ban Kiểm tra Trung ương về công tác kỷ luật cán bộ được đăng tải công khai trên các phương tiện truyền thông đại chúng đã tạo sự hoan hỷ trong các tầng lớp nhân dân, thể hiện sự minh bạch và quyết tâm phòng chống tham nhũng, tiêu cực của Đảng ta. Đảng đã không dung thứ cho bất kỳ hành động sai trái, tha hoá biến chất nào trong đọi ngũ cán bộ và đảng viên; dù người đó là ai, ở cấp nào. Việc làm đó đã không những không làm giảm sút uy tín của Đảng (như một số ý kiến hoặc là dè dặt, bảo thủ hoặc là cố tình tạo “khoảng tối quyên lực” nêu ra) mà đã củng cố mạnh mẽ niềm tin của nhân dân vào Đảng.
Trước đây đã có thời kỳ cái gì chúng ta cũng cho rằng đó là những bí mật không được thông tin. Song, thông tin ắt hẳn tự có con đường đi, nếu không công khai chính thống thì bằng con đường “tiểu ngạch” (rỉ tay, nói nhỏ...); không công khai thông tin sẽ tạo ra những sai lệch, biến tướng; sự độc quyền thông tin cũng tạo nên tiêu cực khó lường. Chúng tôi nghĩ ngoài những thông tin thuộc về bí mật an ninh kinh tế, quốc phòng của quốc gia, còn lại những thông tin khác cần phải công khai để người dân được biết. Từ những thông tin biết được, người dân sẽ tham gia góp ý, phản biện và giám sát; có ý kiến cụ thể với Đảng, Nhà nước về những bất cập trong chủ trương, chính sách, về những tiêu cực trong đội ngũ cán bộ đảng viên – nhân dân thật sự trở thành tai mắt của Đảng, trở thành kênh phản biện, tham gia vào quá trình quản lý xã hội.
Có ý kiến cho rằng, nhiều thông tin phản biện sẽ gây “nhiễu thông tin”, làm ảnh hưởng đến việc triển khai thực hiện chủ trương, chính sách. Điều đó không đúng. Bởi, nếu chúng ta không thông tin rõ ràng thì các thế lực thù địch sẽ lợi dụng thông tin sai lệch, gây hoang mang cho quần chúng, nhất là những vấn đề nhạy cảm. Một khi thông tin đã công khai và nhận được phản hồi thì Nhà nước sẽ tiếp thu những ý kiến đúng đắn, kịp thời uốn nắn những lệch lạc thông tin, đả thông tư tưởng nhân dân; từ đó tạo nên sự hưởng ứng, đồng thuận xã hội rất cao, chủ trương, chính sách vì thế mau chóng bám rễ trong đời sống xã hội.
Ngay như công tác cán bộ, trước đây ta cho rằng việc quy hoạch đề bạt, bổ nhiệm cán bộ là vấn đề bí mật và hiện nay tư duy này vẫn tồn tại trong một bộ phận cán bộ đảng viên. Đây là một khoảng trống quyền lực để tạo ra kẽ hở “chạy chức, chạy quyền” của một bộ phận tha hoá, biến chất. Nếu chúng ta công khai hoá vấn đề quy hoạch, đề bạt, bổ nhiệm cán bộ thì sẽ nhận được thông tin phản hồi của quần chúng nhân dân một cách xác đáng từ địa phương, đơn vị người cán bộ đó sinh sống, công tác về tư cách đạo đức, về năng lực chuyên môn của cán bộ. Xét cho cùng thì việc đề bạt cán bộ để họ chịu trách nhiệm lãnh đạo địa phương, ngành, đơn vị họ công tác thực hiện tốt nhiệm vụ được giao, không có một lý do gì mà không lắng nghe ý kiến của quần chúng nơi đó để góp phần làm cho quyết định bổ nhiệm đề bạt thêm chính xác, tạo đồng thuận xã hội; những kẻ kéo bè, kéo cánh và trục lợi cá nhân trong công tác cán bộ cũng không thực hiện được mưu đồ của mình.
Việc kỷ luật cán bộ, nhiều khi không ít cấp uỷ, chính quyền cho là bí mật, không công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng. Theo chúng tôi, vụ việc chỉ là bí mật khi các cơ quan chức năng đang tiến hành điều tra, làm rõ; một khi đã có kết luận điều tra thì phải công khai để nhân dân tham gia giám sát quá trình xử lý kỷ luật cán bộ. Bưng bít thông tin sẽ tạo kẽ hở cho một số người có chức, có quyền nương tay, bao che cho cán bộ thuộc e kíp của mình. Như thế công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, làm trong sạch bộ máy nhà nước rất khó thành công.
Thông tin rộng rãi những vấn đề quốc kế, dân sinh cụ thể (trừ những vấn đề thuộc về bí mật kinh tế, an ninh quốc phòng) sẽ tạo nên sức mạnh của nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa mà Đảng, Nhà nước đang lãnh đạo nhân dân quyết tâm thực hiện; và đó cũng là một trong những điều kiện thể hiện sự ưu việt, mở rộng dân chủ trong đời sống xã hội của Nhà nước ta- nhà nước “của dân, do dân, vì dân” .
Từ Dạ Linh
